Όταν η πίστη δεν είναι “όπιο”…

“Ο Θεός είναι η υπέρτατη ιδέα της καλοσύνης και της δικαιοσύνης.” Φιντέλ Κάστρο

Η θρησκευτική πίστη, και ειδικά ο χριστιανισμός, κατά καιρούς έχει χρησιμοποιηθεί από τους εκμεταλλευτές, με σκοπό να αποτελέσει ένα εργαλείο ισχυρής ιδεολογικής καταστολής, σε κάθε αγώνα για δικαιοσύνη, που θα τάραζε την κυριαρχία της πλουτοκρατίας. Η, κατά περιπτώσεις, ένταξη του χριστιανισμού στο σύστημα όμως, δεν αποτελεί την φυσική του θέση, αλλά την ουσιαστική διαστρέβλωσή του, από τις βασικές αρχές και τους οραματισμούς που τον διέπουν. Στο ζήτημα της εξέτασης της χριστιανικής πίστης λοιπόν, οι κομμουνιστές και οι αριστεροί, δεν θα πρέπει να λαμβάνουν ως αποκλειστικά δεδομένα, τις διαστρεβλωμένες και διαβρωμένες μορφές του χριστιανισμού, όπως δυστυχώς γίνεται συνήθως, ούτε να δογματοποιούν τις απόψεις όσων στηρίχθηκαν σε διαστρεβλωμένες μορφές της πίστης, για να καταλήξουν σε συμπεράσματα που εναντιώνονταν στην πίστη.


Σίγουρα, η πίστη και η θρησκεία, μπορεί πράγματι να μετατραπούν σε “όπιο των λαών”. Ακόμα και ο χριστιανισμός, στην διαστρεβλωμένη του μορφή, απλώς γεμίζει τους ανθρώπους με ενοχές, και σαν άλλο όπιο, κοιμίζει την αγωνιστικότητα των καταπιεσμένων για την αδικία και την ανισότητα που υφίστανται, τάζοντάς τους, μελλοντικές χαρές σε μια άλλη διάσταση, και αδιαφορώντας για τη σημερινή τους κατάσταση. Ένας τέτοιος χριστιανισμός που έχει μεταλλαχθεί σε “όπιο του λαού”, μπορεί να αντιμετωπίζει μοιρολατρικά την καταπίεση των αδυνάτων, μπορεί να καλεί τον πιστό να ασχολείται με τους αδύνατους μόνο στο επίπεδο της φιλανθρωπίας, και να τον αποθαρρύνει από το να ασχοληθεί με τα αίτια που δημιουργούν πράγματι, την αδικία και την ανισότητα.

Δεν είναι "όπιο", η πίστη που οδήγησε τον λαϊκό κλήρο να μάχεται στο πλευρό του ΕΑΜ. Στην φωτογραφία διακρίνεται ο Άρης Βελουχιώτης και ο Παπα-Ανυπόμονος, μαζί με άλλα στελέχη του ΕΛΑΣ, πάνω σε καράβι του ΕΛΑΝ.

Ο χριστιανισμός όμως, στην πραγματική του μορφή, καλλιεργεί το αίσθημα της δικαιοσύνης όχι μόνο για τον μελλοντικό κόσμο, αλλά και γι’ αυτόν, τον “επίγειο”, αποθαρρύνει έντονα την συσσώρευση πλούτου, καταδικάζει ξεκάθαρα τα ιδανικά και τις αρχές του καπιταλισμού, ενώ ασκεί σφοδρή κριτική στην πλουτοκρατία. Μάλιστα, ο Καρλ Κάουτσκυ, αναφέρει πως στον πρώιμο χριστιανισμό έχει συναντήσει “ένα φοβερό ταξικό μίσος ενάντια στους πλούσιους”, ενώ συνεχίζει: “το ταξικό μίσος, στο σύγχρονο προλεταριάτο, δεν έχει φτάσει το επίπεδο και τις μορφές του μίσους, που υπήρχε την εποχή του Χριστιανισμού.”¹ Ενώ, ο ηγέτης της Κουβανικής σοσιαλιστικής επανάστασης, Φιντέλ Κάστρο, λέει στην αυτοβιογραφία του: “Αν ο λαός με αποκαλεί Χριστιανό, όχι από άποψη θρησκείας, αλλά από τη σκοπιά του κοινωνικού οράματος, διακηρύττω ότι είμαι Χριστιανός .”²


Στην πραγματικότητα, η πίστη που παρακινεί τον αγώνα για κοινωνική δικαιοσύνη (γιατί στην πραγματικότητα, μια τέτοια πίστη είναι ο χριστιανισμός στην παραδοσιακή του μορφή), μπορεί εκτός των άλλων, να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο για τον λαό, στον αγώνα του για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, για μια κοινωνία χωρίς πλούσιους και φτωχούς. Ενώ, πιστεύω πως μια τέτοια πίστη μπορεί να συντελέσει στη διαμόρφωση ταξικής συνείδησης, πολύ περισσότερο απ’ όσο μπορεί να το κάνει, οποιαδήποτε οντολογική αντίληψη που απορρίπτει την ύπαρξη του Θεού και εναντιώνεται γενικά στην θρησκευτική πίστη.

1. Καρλ Κάουτσκυ, Η Καταγωγή του Χριστιανισμού, Εκδόσεις Γερ. Αναγνωστίδη, σελ 360-362
2. Fidel Castro; Ignacio Ramonet, (interviewer) (2009). My Life: A Spoken Autobiography. New York: Scribner. ISBN 9781416562337.